Het neurosequentiële model gaat over de basisprincipes van onze hersenontwikkeling, dus hoe ontwikkelen wij ons als mens tot een gezond, empathisch iemand. Als je de basisprincipes van hersenontwikkeling begrijpt, begrijp je wat er nodig is voor een gezonde ontwikkeling en kun je dit vertalen naar de hulp en ondersteuning die mensen nodig hebben.

Een van de basisprincipes waarop het model is gebaseerd, is de neurosequentiële (opeenvolgende red.) hersenontwikkeling: je hersenen ontwikkelen van onder naar boven, van binnen naar buiten en van achteren naar voren. Deze ontwikkeling vindt voor het grootste deel plaats in de baarmoeder tot ongeveer het zesde levensjaar.

Een tweede basisprincipe is het onderscheid tussen de vier hersenengebieden: de hersenstam die je in leven houdt, de tussenhersenen die voor rust en regelmaat zorgen, het limbische systeem dat betrokken is bij emotie en het bovenste deel, het corticale systeem van waaruit beslissingen worden gemaakt. Deze deelgebieden werken onderling samen, maar als het ene deel van de hersenen teveel gas geeft en het andere teveel op de rem staat, ontstaat een disbalans.

Zo’n disbalans zie je vaak bij getraumatiseerde mensen zoals veteranen: bij hen staat het gaspedaal van het onderste deel van de hersenen helemaal open, waardoor zij zich continu onveilig voelen en op hun hoede zijn. Het bovenste deel van de hersenen staat daarentegen altijd op de rem, wat ertoe leidt dat ze moeilijk gebruikmaken van hun slimme, cognitieve brein. Bij alcoholgebruik gebeurt juist het tegenovergestelde: de alcohol legt het bovenste hersendeel plat en dat verklaart waarom bij alcoholgebruik mensen meer ongeremd gedrag vertonen.’

Kennis van deze basisprincipes geeft inzicht in waarom een therapeutische interventie gericht op het bovenste hersendeel, zoals cognitieve gedragstherapie bij alcoholisme, alleen effectief is als het onderste hersendeel voldoende ontwikkeld is. Het NMT brengt deze individuele ontwikkeling en iemands voorgeschiedenis met behulp van een metric, voorzien van een zogenaamde Brain Map, en uitgebreide vragenlijsten in kaart, waaruit vervolgens een therapeutisch adviesrapport komt.’

Therapeutische settingen zijn er bij uitstek op gericht om het brein te veranderen, zeker in geval van gedragsproblematiek. Toch valt het op hoe relatief weinig therapeuten eigenlijk weten van hoe het brein verandert. Dit model geeft inzicht in wat er nodig is voor een gezonde ontwikkeling, je begrijpt wat er mis kan gaan bij trauma en verwaarlozing en deze kennis kan je vervolgens toepassen in therapeutische interventies.

Complex getraumatiseerde kinderen hebben over een breed scala klachten. Deze gaan vaak gepaard met lichamelijke klachten, zoals astma, eczeem, overgewicht, hartkloppingen, zweten, slapeloosheid etc. Dit valt met de DSM-5 moeilijk te ondervangen. Daarnaast zegt een DSM-stoornis iets over de klachten, maar niets over het kind. Omdat het NMT meer over het kind zelf zegt, geeft het ook meer richting aan het soort interventie dat voor dat kind het meest aangewezen is. Zo zijn sommige kinderen geholpen met cognitieve interventies, terwijl andere kinderen veel meer zintuiglijke interventies behoeven om mentale klachten op te kunnen lossen.’

Na de introductie van Bruce Perry heeft Marianne Sinot, bestuurder van het Regiecentrum Friesland en lid van de Associatie voor Jeugd, ons meegenomen in haar ervaring met het implementeren van het gedachtegoed van NMT in haar organisatie. Dit doet zij met de hulp van Tony Bloemendaal en Roland Verdouw van TeamNEXT, de organisatie die in Nederland actief is met het gedachtegoed van Bruce Perry. Aan de hand van haar eerste praktijkervaringen met het NMT heeft zij vertelt over de radicaal andere kijk die zij heeft gekregen op de behandeling van kinderen, als zij op zeer jonge leeftijd traumatische ervaringen meemaken. 

Profiel Bruce Perry

Bruce Perry is kinder- jeugdpsychiater en oprichter van de Child Trauma Academy in Housten, Verenigde Staten. Als aanvulling op bestaande modellen heeft hij het Neurosequentiële Model van Therapie (Neurosequential Model of Therapeutics) ontwikkeld. Dit evidence based model wordt momenteel met name toegepast in de VS, Canada en Australie. Samen met Oprah Winfrey heeft hij het boek ‘Wat is je overkomen’ geschreven, waarin hij probeert inzicht te krijgen in mensen, gedrag en onszelf. De inzet van Bruce Perry en Oprah Winfrey is dat ze weg willen van gevoelens van schuld en schaamte en richten zich op herstel en begrip.